Spotlight

«افشاگر»(Spotlight) هدیهای است به ژورنالیسم تحقیقی و یادآور تندی از مقصدی که اکنون به سویش رهسپاریم، این که این نوع نگارش که به گونه خطرناکی تبدیل شده است. این فیلم از آن جهت که تقریباً تمام تمرکز خود را به این فرایند معطوف میکند منحصر به فرد است. شخصیتها فرعی هستند. تنش دراماتیک موجود در فیلم ناشی از نبرد بین نیروهای خیر و شر نیست بلکه ناشی از مشکلات پیش روی روزنامه نگارهایی است که تلاش میکنند تا سر از حقیقت دربیاورند در حالی که با کاهش بودجه و ضرب الاجلها محاصره شدهاند.

در سال 2001، تیم «افشاگری» روزنامه بوستون گلوب متشکل از ادیتور، والتر «رابی» رابینسون (مایکل کیتون)، و چند گزارشگر، مایک رزندس (مارک روفالو)، ساشا فیفر (ریچل مک آدامز) و مت کارول (برایان دی ارکی جیمز)، شروع به تحقیق درباره ادعاهای مطرح شده در خصوص لاپوشانی سوء استفادههای جنسی در داخل کلیسای کاتولیک رومی ماساچوست میکنند. آنها ابتدا با چند تجاوز انگشت شمار مواجه میشوند که تعدادشان به تدریج از 4 به 13 و ناگهان به رقم عجیب 90 میرسد. بعد از دنبال کردن سرنخها، مصاحبه با قربانیان و وکلا، و ماهها تلاش گزارشگران گزارش خود را در اوایل سال 2002 نوشتند و با این گزارش سونامی عظیمی به پا کردند که سراسر کشور و دنیا را درنوردید.

«افشاگر» به همان شکل که «همه مردان رئیس جمهور»( All the President’s Men) به رسوایی واترگیت می پرداخت به رسوایی سوء استفاده جنسی میپردازد. جرایم و پرده پوشی نشان دهنده جنبه مهمی از هر دو فیلم هستند اما درام اصلی هر دو فیلم درباره گزارشگرانی است که مصرانه سرنخها را، فارغ از این که چقدر میتوانند خطرناک باشند، دنبال میکنند. تمرکز فیلم نه روی قربانیان، نه کشیشها و نه قوانین کاتولیکی است بلکه بر سه مرد و یک زنی است که تیم «افشاگر» را تشکیل میدهند. لوکیشن اصلی اتاق خبر روزنامه گلوب و نه کلیسا یا دادگاه است.

«افشاگر» سعی نمیکند تا جایگزین مستندهای خیلی خوب بیشماری که درباره رسوایی جنسی کلیسای کاتولیک رم ساخته شدهاند بشود و چشم اندازش را به تحقیق درباره آنچه در بوستون رخ داده است محدود میکند. قدرت فیلم تا حدی ناشی از تمرکز محکم آن است، فیلم تلاش نمیکند تا کار زیادی انجام دهد و موضوع را بیش از حد کش بدهد. و به بهترین نحو از برخی از لحظات و صحنههای کوتاه حداکثر استفاده را میبرد. یکی از مصاحبههای کوتاه، که در آن فیفر از یکی از کشیشهای متهم سئوال میکند، ما را به یاد مستند خیلی خوب سال 2006 به نامه «از شر شیطان نجاتمان ده»( Deliver Us from Evil) می‌اندازد.

اگر قرار بود بهترین بازیگران برای چنین فیلمی انتخاب شوند، بازیگران «افشاگر» در صف اول قرار می گرفتند. در فیلم هیچ بازیگر نقش اولی حضور ندارد اما پنج شش نقش مکمل قدرتمند وجود دارد. نامزدهای اسکار سالهای گذشته، مایکل کیتون و مارک روفالو، هر دو بازی قدرتمند و قابل قبولی از خود ارائه میدهند که با توجه به افرادی که اینها نقششان را بازی میکنند به طور فوق العادهای منطبق هستند. ریچل مک ادامز و لیو شریبر به طرز موثری نقشهای کوچکی را بر عهده دارند. همچنین جان اسلاتری (در نقش معاون سردبیر)، برایان دی ارکی جیمز و استنلی توچی (به عنوان وکیل قربانیان میچل گرارابدیان) بازیهای خوبی ارائه میدهند و نمیتوان نقطه ضعیف در بازی آنها پیدا کرد.

رویکرد کارگردان تام مک کارتی باعث شده «افشاگر» قابل توجه شود. او از شرایط فرار برای ساخت ملودرام استفاده نمیکند. این کار را به راحتی میتوان با انبوه داستانهای اشک آور موجود انجام داد. ترفندی که اینجا به کار رفته است روایت سیر تحقیقات روزنامه نگارها بدون کاستن از اهمیت جرایمی که آنها به دنبالشان هستند است. «افشاگر» در ارائه محترمانه این تراژدی موفق است و در عین حال خود را دچار پریشانی نکرده است.

وقتی پای کاراکترها به میان میآید، اطلاعات زیادی درباره زندگی شخصیشان نداریم. نکات بسیار کوتاهی که درباره زندگی شخصی این افراد گفته میشوند برای ایجاد یک پرتره کامل کافی نیستند اما این مهم نیست. آنها یکسری افراد حرفهای، دلسوز و از خودگذشته هستند. «افشاگر» بیانگر این است که چگونه حرفه ای گری به سوخت عبور از موانع و کنار زدن تعصبات برای حمله به یک شرایط ظاهراً خطرناک تبدیل شده است. به قول انجیل، نبرد داود با جالوت. بدون تیم افشاگر آیا این فجایع کشف می‌شدند؟ و بدون این برند از روزنامه نگاری چه تعداد بی عدالتی در آینده پشت پرده همچنان باقی می‌ماند؟

منبع:  نقد فارسی