The Green Mile

پنج سال پس از آنکه اولین فیلم کارگردان تازه کار با استقبال مواجه شد و جایزه هاى متعددى دریافت کرد، دارابونت دومین فیلمش را با نام «مسیر سبز» ساخت. فیلمى بسیار خوش ساخت که نشان داد تجربه اول فیلمساز اتفاقى نبوده است. «مسیر سبز» ماجراى زندانى است که بندى با این نام دارد. در این بند زندانیانى نگهدارى مى شوند که اعدامشان حکمى است. آنها منتظرند تا دادگاه روز مرگشان را تعیین کند.

پل و همکارانش در این بند کار مى کنند. در شروع فیلم یک زندانى قوى هیکل به نام جان کافى به زندان آورده مى شود. جرم او هتک حرمت و کشتن دو دختر خردسال است. جرمى که طبعاً امکان هرگونه همدردى تماشاگر با کافى را از بین مى برد. فیلم عجله اى براى ارایه کلایمیکس اصلى خود ندارد. شخصیت ها معرفى مى شوند و در تقابل با یکدیگر جان مى گیرند. فضا تعریف مى شود، آدم ها با شرایط آداپته مى شوند. فیلم با حوصله تماشاگر را به جایى مى رساند که انتظار اتفاق خارق العاده اى را مى کشد. وقتى جان کافى درد مثانه پل را فقط و فقط با گرفتن او و انتقال انرژى درمان مى کند فیلم وارد مسیر دیگرى مى شود. کافى باز هم این کار را مى کند و یک بار همسر رئیس زندان را نجات مى دهد. شخصیت ها در میانه فیلم سرنوشت دیگرى پیدا مى کنند. خصوصاً شخصیت اصلى فیلم یعنى جان کافى. او هرچند مثل بقیه محکومین به مرگ، مسیر سبز را طى مى کند اما در راه، دنیاى بکرى را پیش روى تماشاگران قرار مى دهد. جان کافى، شخصیتى که در آغاز فیلم دوست داشتنى نبود در اواسط فیلم به قهرمانى تبدیل مى شود که تماشاگران همراه کارکنان زندان همگى به دنبال راهى براى رهایى او هستند. جهان فرانک دارابونت در فیلم «مسیر سبز» جهانى معناشناختى (نه معناگرا) است. فیلم در بسترى قصه گو شخصیتى متافیزیکى را معرفى مى کند. «مسیر سبز» شاید مصداق این جمله معروف باشد که: «معجزه ها در جاهاى عجیب و غریب اتفاق مى افتند.» جان کافى شخصیت دوست داشتنى فیلم که با بیان کودکانه خود بیشتر به دل مى نشیند دقیقاً براساس روایتى متافیزیکى از موجودات متافیزیکى خلق شده است. او مثل آدم هاى خوب افسانه ها بسیار تنومند است. کارهایى که کافى در فیلم انجام مى دهد و باعث حیرت حاضران مى شود همان قدر باور نکردنى است که تمام اعمال عجیب افسانه ها غیرمنطقى به نظر مى رسند. اما دارابونت شخصیت جان کافى را چنان قوى مى سازد که تماشاگر وادار مى شود او را باور کند.

از دیگر نکاتى که «مسیر سبز» را به فیلمى برجسته تبدیل مى کند پرداخت کم نقص شخصیت هاى فرعى فیلم است. تمام زندانبانان هویت مستقل خود را مى یابند. کارگردان براى ساختن شخصیت مستقل زندانبانان به ترجیع بندهاى کلیشه اى پناه نمى برد.

شخصیت هاى فیلم در بطن داستان فیلم شکل مى گیرند. دارابونت به سنت هاى کلاسیک قصه گویى وفادار مى ماند. بدمن هاى فیلم تمام خصوصیات شر داستان هاى کلاسیک را دارند. با این تفاوت که در این فیلم نسبت به «رهایى در شائوشنگ» تلاش بیشترى براى چند لایه کردن شخصیت هاى بد فیلم شده است. رهایى در فیلم مسیر سبز معنایى متفاوت از رستگارى اندى در شائوشنگ دارد. فیلم به سوى اعدام قهرمان فیلم یعنى جان کافى پیش مى رود. در پایان فیلم کافى از جهانى آزاد مى شود که توان تحمل رستگارى درونى او را ندارد. مسیر رستگارى شخصیت فیلم دارابونت در فیلم مسیر سبز بسیار کوتاه تر از مسیرى است که اندى در فیلم رهایى از شائوشنگ طى مى کند. در فیلم مسیر سبز کلماتى که از زبان شخصیت ها گفته مى شود اهمیت زیادى دارند. خصوصاً جملاتى که در عین سادگى جان کافى و دیگر محکومین به مرگ مى گویند و تاثیر زیادى بر تماشاگر مى گذارد. دارابونت در «مسیر سبز» از داخل زندانى با صندلى هاى الکتریکى مرگبار داستان بهشت را روایت مى کند. او رستگارى را این بار از درون جهنم خلق مى کند. مسیر سبز با بازى درخشان مایکل کلارک دانکن در نقش جان کافى و تام هنکس در نقش پل مهارت فیلمساز را در روایت خلاقانه داستان هاى ساده تائید کرد. دیگر بازیگران فیلم یعنى دیوید مورس، سم راکول و جیمز کرامول هم بازى خوبى را ارائه مى دهند. «مسیر سبز» از یک جهت نیز موفق تر از «رهایى در شائوشنگ» است. با وجود اینکه مسیر سبز فیلمى طولانى تر از شائوشنگ است اما تمهیداتى که دارابونت مى اندیشد سبب مى شود تا تماشاگر خسته نشود. اجتناب از نماهاى بلند در لوکیشن هاى محدود و ایجاد ماجراهاى کوچک در درون ماجراى اصلى فیلم باعث مى شود تا فیلم 188 دقیقه اى «مسیر سبز» به هیچ وجه خسته کننده به نظر نرسد. روایت دارابونت از صندلى هاى الکتریکى و اعدام و هیجان و وحشت لحظات پیش از مرگ که بر فضا سایه مى اندازد جهنمى را خلق مى کند که در بعضى از صحنه ها مشمئزکننده مى شود.

این فیلم را میتوان نمایشی از قربانی شدن حقیقت دانست که در آن جان کافی که یک ناجی و راهنماست به ناحق به اعدام محکوم میشود . یکی از نکات این فیلم نام john coffey است که حروف اول آن مانند jesus christ می باشد و به نوعی تشبیهی از مسیح هم می تواند باشد که در نهایت به صلیب کشیده شد.

در مجموع به نظر من منظور از مسیر سبز در این فیلم مسیری که است که برخی از افراد با طی کردن آن به طرف آزادی و پاک شدن از گناهان حرکت می کنند همانطور که سایر زندانیان با طلب بخشش از این مسیر گذشتند و افرادی که پست و جنایتکار بودند از جمله قاتل دو کودک از آن مسیر که به اطاق اعدام منتهی میشد عبور نکردند.فیلم یک درون گرایی خاص دارد یک فرد سیاه ژست قول پیکر زشت منظر …..اما با قلبی مهربان و انسانی وارسته و در مقابل شخصیتهایی مدرن با خوی شیطانی این در واقع شخصیت مدرنیته انسان امروز است که در فیلم به درستی نمایش داده میشود به هر حال دیدن این فیلم را 1000 بار توصیه میکنم….وامیدوارم همگی در مسیر سبز گام برداریم …هرچند که پر از خطر باشد اما ما با ایمان قدم بر میداریم چون میدانیم که مسیر سبز است.

منبع: وبلاگ حسین یوسفی