Star Wars: Episode V - The Empire Strikes Back

نقد و بررسی فیلم به قلم James Berardinelli (جیمز براردینِلی)

بگذارید اول یک نگاهی به وقایع سال 1980 بیاندازیم. آن سال، سال مهمی در تاریخ ایالات متحده بود. قضیه گروگانگیری دیپلماتها سفارت در ایران، موفقیت رونالد ریگان در انتخابات ریاست جمهوری و تحریم بازیهای المپیک مسکو بخاطر تهاجم شوروی به افغانستان. اما برای عاشقان فیلمهای علمی تخیلی تنها یک رویداد مهم بود: آغاز اکران امپراتوری حمله را پاسخ میدهد در 21 ماه مارس. بعد از سه سال که هیچ فیلم پرفروشی روانه بازار نشده بود، قسمت جدید جنگ ستارگان میامد تا فروش در گیشه را تضمین کند.

با وجود اینکه این قسمت از سری جنگ ستارگان ، تازگی و نوآوریهای قسمتهای قبل را نداشت ولی از بسیاری جهات فیلمی موفق محسوب میشد. داستان جذاب تر و گیرا تر با تمی سیاه و بدبینانه، شخصیت پردازی بهتر و البته جلوه های ویژه بسیار حرفه ای. هرچند این تم سیاه و ناامیدکننده باعث شده است که “امپراتوری حمله را پاسخ میدهد” نسبت به دیگر قسمتهای جنگهای ستاره ای طرفداران زیادی نداشته باشد. بجز Yoda هیچ شخصیت محبوب دیگری وجود ندارد و فیلم به هیچ عنوان حس همزادپنداری را برای مخاطبان برنمی انگیزد. در قسمت اول خوبی با قاطعیت بر شرارت پیروز شد ولی در فیلم حاضر قضیه کاملاً فرق دارد.

فیلم از جایی شروع نمیشود که قسمت قبلی تمام شد. نابودی ستاره مرده چیزی است که در گذشته اتفاق افتاده؛ لوک اسکای واکر (Mark Hamil) و هان سولو (Harrison Ford) مدتی است که با شورشیها هستند و با وجود اینکه هان دست بالا را دارد، با شاهزاده لیا (Carrie Fisher) مثلثی عشقی تشکیل داده اند (هر دو عاشق او هستند). وقتی پادشاه Probe Droid وارد دنیای یخی Hoth یعنی جایی که پایگاه شورشی ها واقع شده است، میشود، وقت آن است که سریع آنجا را تخلیه کرد. Darth Vader شکار خود یعنی لوک را پیدا کرده است و میخواهد یک حمله همه جانبه ترتیب دهد. خیلی زود شورشیها بهمراه هان، شاهزاده و دیگران سوار Falcon میشوند و برای اینکه از چنگ جنگنده هایTIE فرار کنند کنار سیارکی قرار میگیرند. در همین بین، لوک بهمراه R2-D2 وفادار به سیاره ای Dogobah میرود تا از استاد پیری بنام Yoda یاد بگیرد که چگونه یک جدای (Jedi) شود.

شاخصترین رویدادهای فیلم در 15 دقیقه آخر آن اتفاق میافتد. 15 دقیقه ای که در هنگام اکران سال 1980 نفسهای بسیاری را در سینه حبس کرد. در داستانها و افسانه هایی که Lucas بیشتر اتفاقات جنگهای ستاره ای را در پایه آنها نوشته بود، با وجود نقش تعیین کننده Vader در فیلم، حرفی از هویت یا زادگاه او به میان نیامده بود. سکانسی که با مبارزه لوک و Vader آغاز میشود و با تصمیم مایوس کننده قهرمان جوان برای نجات از دست Vader تمام میشود، جذابترین سکانس در میان دیگر فیلمهای جنگهای ستاره ای است.

ساختار “امپراتوری حمله را پاسخ میدهد” پیچیده تر از قسمت قبلی است. بجای اینکه همانند قسمت اول قهرمانها را در کنار هم قرار دهند،Lucas بهمراه کارگردان Irvin Kershner و فیلمنامه نویسان اثر Leigh Brackett و Lawrence Kasdan تصمیم گرفتند که آنها را از هم جدا کنند. در نتیجه هان و لیا با همدیگر به سیارک میروند و ماجراهای مربوط به نابودگر ستاره و شهر ابری برایشان پیش میاید. درحالیکه لوک با امپراتوری واکرها میجنگد و برای جدای شدن آموزش میبیند. تا اینکه در نهایت همگی دوباره دور هم جمع میشوند و داستان تمام میشود در حالیکه بسیاری از سوالات بی پاسخ باقی میماند.

تمام بازیگران اصلی این قسمت خیلی طبیعی از از قسمت قبلی بازی میکنند. Mark Hamill وCarrie Fisher در نقشهای خود جا افتاده اند و خیلی راحتر تر نقش آفرینی میکنند. Harrison Ford که جدایی از جنگهای ستاره ای موفقترین بازیگر در میان بازیگران اصلی فیلم بحساب میاید، پیشرفت محسوسی کرده و یک شخصیت لجباز ولی دوست داشتنی را بخوبی از کار درآورده است. Billy Dee Williams هم به تیم بازیگری پیوسته و نقش دوست هان را ایفا میکند، در حالیکه Frank Oz به عنوان صداپیشه Yoda استعدادش را به رخ همه میکشد.

جلوههای تصویری فیلم نسبت به قسمت قبلی بسیار پیشرفت کرده و تاثیرگذارتر است. صحنه های مانند حمله امپراتوری واکرها و فرار از شهر ابری چشم هر بیننده ای را خیره میکند. John Williams هم موسیقی متن اثر را با توجه به فضای تاریکتر آن نسبت قسمت قبلی به خوبی تغییر داده است.

هفده سال پس از اولین اکران، “امپراتوری حمله را پاسخ میدهد”همچنان فیلمی جذاب و تاثیرگذار است. بخاطر کیفیت بالای تولید، هنوز هم بنظر نمیرسد با فیلمی قدیمی و دمده روبرو باشیم. با وجود این موفقیتها، اما هنوز مجموعه فیلمهای جنگ ستارگان نتوانسته اند تمام آنچه در داستان علمی تخیلی Empire (داستانی که جنگ ستارگان بر اساس آن ساخته شده است) نوشته شده است را به تصویر بکشند.

مترجم: بهروز آقاخانیان

منبع : اختصاصی نقد فارسی