It's a Wonderful Life

نقد و بررسی فیلم به قلم مریم پزشکپور

چه چیز سحرآمیزی در زندگی شگفت انگیزی است (1946) فرانک کاپرا وجود دارد، که چند سال پیش در یک نظرخواهی به عنوان «امید بخش ترین فیلم تاریخ سینما» انتخاب شد؟ رمز و راز این فیلم کلاسیک سیاه و سفید که ماجرای آن در یک شب کریسمس می گذرد چیست که حتی نقاشان صحنه های آن را روی بوم نقاشی، با رنگ نقاشی کرده اند؟ و چرا این شاهکار پرخاطره ی تاریخ سینما برای بسیاری سینما دوستان هنوز ناشناخته باقی مانده؟ زندگی شگفت انگیزی است داستان پیچیده ای ندارد. ساختار پیچیده ای هم ندارد. یک فیلم کلاسیک سرراست است.

به روایت محقق ارجمند جناب بهروز دانشفر، این فیلم در سال های دور با نام نغمه جهان زیبا در ایران اکران شده است. این هم باعث خوشوقتی است و نشان می دهد که ما ایرانیان در سال های دور هم قدر و منزلت این فیلم را به درستی دریافته بودیم.

زندگی شگفت انگیزی است با تصاویری از عرش اعلاء آغاز می شود و ستارگان آسمان را نشان می دهد که درمی یابند مردی در آستانه ی خودکشی است، بنابراین تصمیم می گیرند فرشته ی نجاتی را برای منصرف کردن او از خودکشی به زمین بفرستند. مردی که می خواهد خودکشی کند جرج بیلی نام دارد (با بازی جیمز استوارت). ما زندگی جرج بیلی را از دوره کودکی می بینیم. از وقتی که در فروشگاهی شاگردی می کرده. متوجه می شویم او از کودکی خوش قلب و پاک نیت بوده. در طول فیلم مراحل مختلف زندگی جرج بیلی را می بینیم. جوانی، ازدواج، و کسب و کار. او همچنان خوش قلبی خود را حفظ می کند و در مواجهه با بحران های مختلف تلاش می کند شرافتمند باقی بماند و همچنان به مردم کمک کند. آدم بد داستان مرد ثروتنمد شهر، آقای پاتر (با بازی لایونل باریمور) است که تلاش می کند مانع اهداف انسان دوستانه بیلی بشود. و بالاخره در شب کریسمس او موفق می شود سرمایه 8000 دلاری بیلی را که برای واریز کردن به بانک به دستیارش (با بازی توماس میچل) داده از او بدزدد تا بیلی را به زانو درآورد. بیلی وقتی خبردار می شود که سرمایه اش به باد فنا رفته سرگشته می شود. وقتی به خانه اش می رود و خانواده اش را می بیند که با شور و شوق در حال تدارک مراسم کریسمس هستند نمی تواند با آنها همراه شود. از خانه می زند بیرون و می رود روی پل تا خودش را در آب روخانه بیاندازد و غرق کند.

اینجاست که فرشته سر می رسد و او را با خود به شهر و بین آدم ها می برد. بیلی زنش را می بیند که سرگشته و بدبخت است و دوستانش را هم می بیند که او را نمی شناسند. او متوجه می شود که اگر در دنیا نباشد اطرافیانش چقدر بدبخت هستند. بنابراین او علیرغم برباد رفتن سرمایه اش، با اشتیاق به کانون خانواده اش برمی گردد. در این هنگام اهالی شهر و دوستانش سر می رسند و برای هدیه کریسمس هر کدام به سهم خود پولی به او هدیه می دهند. بیلی حس می کند واقعاً خوشبخت است.

مثل بسیاری از فیلم های خوب دیگر، اهمیت فیلم زندگی شگفت انگیز در گذشت زمان بیشتر و بیشتر می شود. تماشای فیلم دیدار با ستارگان خاطره برانگیز دهه ی 1940 هم هست: جیمز استوارت، دونا رید، لایونل باریمور، توماس میچل، وارد باند، هنری تراورس و گلوریا گراهام. با این همه رمز و راز این فیلم چیزی نیست که بشود به راحتی درباره اش نوشت. یک نیروی غیر قابل تعربف در این فیلم 130 دقیقه ای کلاسیک سیاه و سفید هست که در هر دیدار بیشتر روی بیننده اثرش را می گذارد و کمتر قابل تعریف شدن است! باید فیلم را دید!

منبع: پرده سینما